Thuisonderwijs in Nederland: is het Toegestaan?

In Nederland zijn de regels rondom onderwijs strak geregeld, maar er zijn steeds meer ouders die zich afvragen of thuisonderwijs een mogelijke optie is voor hun kinderen. Thuisonderwijs is in sommige landen een populaire keuze. In Nederland ligt dit echter iets anders. In dit blogbericht bespreken we de regels rondom thuisonderwijs in Nederland anno 2024, inclusief wanneer het is toegestaan en wat de voorwaarden zijn.

Wat Zegt de Wetgeving?

In principe is thuisonderwijs in Nederland niet toegestaan, tenzij je voldoet aan zeer specifieke voorwaarden. Volgens de Leerplichtwet zijn alle kinderen in Nederland verplicht om vanaf hun vijfde verjaardag naar school te gaan. Die leerplicht geldt tot en met het schooljaar waarin ze 16 jaar worden. Ook is er een kwalificatieplicht voor jongeren tussen de 16 en 18 jaar, wat inhoudt dat ze verplicht zijn om onderwijs te volgen totdat ze een startkwalificatie (zoals een diploma vmbo, havo, vwo of mbo niveau 2) hebben behaald.

Dat betekent dat de meeste kinderen naar een reguliere school moeten. Er zijn echter enkele uitzonderingen waarbij thuisonderwijs wél mogelijk is.

Wanneer is Thuisonderwijs in Nederland Wél Toegestaan?

Er zijn enkele uitzonderingen waarin ouders thuisonderwijs kunnen geven. De belangrijkste situaties zijn:

1. Bezwaar tegen de levensbeschouwelijke richting van scholen
   Ouders kunnen vrijstelling van de leerplicht aanvragen als zij principiële bezwaren hebben tegen de richting van alle beschikbare scholen in de omgeving. Dit betekent dat ouders bezwaar hebben tegen de levensbeschouwelijke of religieuze visie die op scholen wordt onderwezen. De vrijstelling kan alleen worden verkregen als er binnen een redelijke afstand geen school beschikbaar is die past bij de levensbeschouwing van de ouders.
2. Medische redenen
   In sommige gevallen kunnen kinderen vanwege medische omstandigheden niet naar school. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij ernstige lichamelijke of psychische aandoeningen. Voor deze kinderen kan thuisonderwijs een tijdelijke of permanente oplossing zijn. Dit moet wel goed worden onderbouwd door medische rapporten en de benodigde goedkeuringen van de gemeente zijn verkregen.
3. Zwerf rechtigen en rondtrekkende beroepen
   Kinderen van ouders met een zogenaamd “rondtrekkend” beroep, zoals circusartiesten of kermisexploitanten, kunnen soms thuisonderwijs krijgen. Dit is een uitzondering op de leerplichtwet die speciaal is gemaakt voor deze unieke situatie.

Hoe Vraag je Vrijstelling aan?

Vrijstelling van de leerplicht en toestemming voor thuisonderwijs moeten altijd officieel worden aangevraagd bij de gemeente waarin je woont. Ouders moeten een goed onderbouwd verzoek indienen waarin zij de specifieke reden voor hun aanvraag uitleggen. In het geval van levensbeschouwelijke bezwaren moeten ouders bijvoorbeeld kunnen aantonen dat er geen enkele school in de buurt is die hun visie ondersteunt.

Men verwacht vaak dat ouders het onderwijs op een niveau kunnen aanbieden dat vergelijkbaar is met het reguliere onderwijs. De gemeente beoordeelt vervolgens het verzoek en besluit of ze de vrijstelling zal verlenen. In veel gevallen zullen ze ook contact opnemen met de leerplichtambtenaar.

Kwaliteit van Thuisonderwijs

Als ouders toestemming krijgen om thuisonderwijs te geven, moeten ze ervoor zorgen dat het onderwijs van voldoende kwaliteit is. Er zijn geen vaste richtlijnen voor de inhoud van het thuisonderwijs, maar het moet wel voldoen aan de doelen van de Nederlandse onderwijssystemen. Het kan dus zijn dat de leerplichtambtenaar of andere instanties om regelmatige voortgangsrapporten vragen om te controleren of het kind voldoende leert en zich ontwikkelt.

De Toekomst van Thuisonderwijs in Nederland

Hoewel thuisonderwijs in Nederland maar beperkt is toegestaan, groeit de belangstelling ervoor. Dit komt mede door de flexibiliteit die het biedt en de mogelijkheid om het onderwijs aan te passen aan de specifieke behoeften van het kind. Er zijn ook steeds meer initiatieven vanuit ouders die thuisonderwijs promoten, bijvoorbeeld via netwerken of ondersteuningsgroepen. Toch blijft de Nederlandse overheid vasthouden aan het idee dat regulier onderwijs de standaard is, mede vanwege het sociale aspect van schoolgaande kinderen.

Sommige politieke partijen en onderwijsorganisaties pleiten voor strengere regels of juist meer flexibiliteit rondom thuisonderwijs. Hoe dit zich in de komende jaren zal ontwikkelen, is nog onduidelijk, maar het is een onderwerp dat op de agenda blijft staan.

Lees meer over dit onderwerp.