Dyslexie is een veelvoorkomende leerstoornis die ervoor zorgt dat lezen, schrijven en soms ook spellen moeilijker gaan dan bij andere kinderen. Voor ouders en leerkrachten kan het herkennen van de kenmerken van dyslexie lastig zijn, omdat elk kind uniek is en anders omgaat met leeruitdagingen. In dit blogbericht bespreken we de meest voorkomende kenmerken van dyslexie, hoe je ze kunt herkennen, en wat je kunt doen om kinderen met dyslexie te ondersteunen.
Wat is Dyslexie?
Dyslexie is een specifieke leerstoornis die van invloed is op de manier waarop de hersenen geschreven taal verwerken. Kinderen en volwassenen met dyslexie hebben moeite met het koppelen van klanken aan letters, wat het leren lezen en schrijven bemoeilijkt. Dyslexie heeft niets te maken met intelligentie; veel kinderen met dyslexie zijn slim en creatief, maar hebben moeite met taalgerelateerde taken.
Het vroeg herkennen van dyslexie is belangrijk, omdat het de weg opent naar de juiste begeleiding en hulpmiddelen. Hoe eerder een kind de juiste ondersteuning krijgt, hoe beter de kansen om te leren omgaan met deze uitdagingen.
De Meest Voorkomende Kenmerken van Dyslexie
Er zijn verschillende kenmerken van dyslexie die op verschillende leeftijden kunnen voorkomen. De symptomen kunnen variëren, afhankelijk van het kind, maar de onderstaande kenmerken komen vaak voor.
Moeite met Lezen
Een van de belangrijkste kenmerken van dyslexie is dat kinderen veel moeite hebben met lezen. Waar andere kinderen in dezelfde leeftijdscategorie snel vooruitgang boeken, blijven kinderen met dyslexie vaak hangen bij het herkennen van letters en woorden.
- Traag lezen: Dyslectische kinderen lezen meestal trager en moeizamer dan hun leeftijdsgenoten. Ze hebben meer tijd nodig om woorden te herkennen en verwerken.
- Overslaan van woorden: Ze slaan soms woorden over of vervangen ze door andere woorden die erop lijken, wat het begrijpen van de tekst moeilijker maakt.
- Omkeren van letters: Een veelvoorkomend symptoom is dat kinderen letters omdraaien, zoals de “d” en “b” of de “p” en “q”. Dit leidt vaak tot verwarring bij het lezen.
Problemen met Spelling
Naast lezen, hebben kinderen met dyslexie ook vaak moeite met spelling. Dit komt doordat ze moeite hebben met het onthouden van de juiste lettervolgorde en klank-letterkoppelingen.
- Fouten in eenvoudige woorden: Dyslectische kinderen maken vaak fouten bij het spellen van eenvoudige woorden zoals “kat” of “boom”, zelfs als ze het woord al eerder hebben geleerd.
- Verwarring tussen klanken: Ze kunnen klanken verwarren, vooral als deze op elkaar lijken, zoals de “v” en “f” of de “t” en “d”.
- Onregelmatige spelling: De spelling kan inconsistent zijn; een kind kan hetzelfde woord op verschillende manieren schrijven in één tekst.
Moeite met Het Onthouden van Informatie
Dyslectische kinderen kunnen ook moeite hebben met het onthouden en verwerken van informatie. Dit gaat niet alleen om lezen en schrijven, maar ook om andere taken die met taal te maken hebben.
- Werkgeheugen: Veel kinderen met dyslexie hebben moeite om dingen die ze net hebben geleerd te onthouden. Dit kan het volgen van instructies lastig maken, vooral als er veel informatie tegelijk wordt gegeven.
- Volgorde onthouden: Dyslectische kinderen kunnen moeite hebben met het onthouden van de volgorde van letters in een woord, maar ook met het onthouden van dagen van de week of maanden van het jaar.
Slechte Hand-oogcoördinatie
Hoewel dyslexie primair een leerstoornis is die invloed heeft op lezen en schrijven, kunnen er ook andere kenmerken optreden, zoals problemen met de fijne motoriek. Dit kan ervoor zorgen dat een kind last heeft van slechte hand-oogcoördinatie.
- Moeite met schrijven: Veel dyslectische kinderen schrijven slordig of hebben moeite om hun handschrift netjes te houden.
- Problemen met tekenen of knutselen: Naast schrijven kan dyslexie ook invloed hebben op andere taken die nauwkeurigheid en coördinatie vereisen, zoals tekenen of knutselen.
Frustratie en Zelfvertrouwen
Omdat dyslectische kinderen vaak harder moeten werken dan hun leeftijdsgenoten, kunnen ze snel gefrustreerd raken en hun zelfvertrouwen verliezen. Dit kan zich uiten in gedragsproblemen of het vermijden van lees- en schrijftaken.
- Frustratie bij taal: Kinderen met dyslexie vinden lees- en schrijftaken vaak moeilijk en frustrerend, wat kan leiden tot weerstand tegen schoolwerk of huiswerk.
- Laag zelfbeeld: Omdat ze het gevoel hebben dat ze “niet goed genoeg” zijn in vergelijking met hun klasgenoten, kunnen ze last krijgen van een laag zelfbeeld. Dit kan op zijn beurt weer leiden tot minder motivatie om te leren.
Hoe Kun je Dyslexie Herkennen?
Het herkennen van dyslexie is soms lastig, omdat de symptomen niet altijd even duidelijk zijn. Bovendien kunnen sommige kenmerken, zoals moeite met lezen of spellen, ook voorkomen bij kinderen zonder dyslexie. Toch zijn er een aantal signalen waar ouders en leerkrachten op kunnen letten.
- Langzame taalontwikkeling: Als een kind later begint met praten of moeite heeft met het uitspreken van woorden, kan dit een vroeg teken zijn van dyslexie.
- Moeite met rijmen: Kinderen met dyslexie vinden het vaak moeilijk om rijmwoorden te herkennen of rijmpjes te maken, omdat dit vereist dat ze klanken goed kunnen horen en koppelen aan woorden.
- Taalproblemen in de familie: Dyslexie komt vaak voor binnen families. Als er in de familie sprake is van lees- en schrijfproblemen, is het belangrijk om extra alert te zijn op de kenmerken van dyslexie.
Ondersteuning bij Dyslexie
Gelukkig zijn er veel manieren om kinderen met dyslexie te ondersteunen, zowel thuis als op school. Het is belangrijk dat kinderen met dyslexie op tijd de juiste hulp krijgen, zodat ze niet achterop raken in hun leerproces.
- Multisensorisch leren: Kinderen met dyslexie leren vaak beter als meerdere zintuigen worden ingezet. Door middel van visuele, auditieve en tastbare oefeningen kunnen ze informatie beter verwerken.
- Remediërende leesprogramma’s: Er zijn verschillende speciale programma’s en methodes die specifiek zijn ontworpen voor kinderen met dyslexie en hen helpen om lezen en schrijven te verbeteren.
- Technologische hulpmiddelen: Er zijn diverse apps en softwareprogramma’s die kinderen met dyslexie ondersteunen, zoals tekst-naar-spraakprogramma’s of spellingapps. Maar ook diverse fonts en leesprogramma’s kunnen helpen.
Het Herkennen van Dyslexie is de Eerste Stap
Het vroeg herkennen van de kenmerken van dyslexie is essentieel om kinderen op tijd de juiste ondersteuning te bieden. Hoewel dyslexie het leren van lezen en schrijven moeilijk maakt, zijn er veel hulpmiddelen en strategieën die kinderen kunnen helpen om deze uitdagingen te overwinnen. Als ouder of leerkracht is het belangrijk om geduldig te zijn, positieve feedback te geven en kinderen te motiveren om door te blijven gaan, zelfs als het moeilijk is. Met de juiste hulp kunnen kinderen met dyslexie succesvol leren lezen en schrijven en hun zelfvertrouwen terugvinden.
